ABD Başkanı Donald Trump, uluslararası ticaret sahnesinde yankı uyandıracak yeni bir kararla dünya genelindeki ürün ithalatına yönelik geniş kapsamlı vergi düzenlemelerini devreye soktu. Beyaz Saray’da düzenlenen bir basın açıklamasında konuşan Trump, bu hamleyi ülkesinin ekonomik bağımsızlığını yeniden kazanma yolunda tarihi bir adım olarak tanımladı. Ancak uzmanlar, söz konusu kararların küresel ticaret dengelerini derinden sarsabileceği ve ekonomik sarsıntılara yol açabileceği konusunda uyarıyor.
Yeni Dönem: ABD Gümrük Tarifelerinde Kapsamlı Artış
Trump yönetiminin açıkladığı plana göre, ithal edilen tüm otomotiv ürünlerine %25 oranında ek vergi getiriliyor. Bunun yanı sıra, her ülkeden yapılan genel ithalat için %10’luk bir temel vergi uygulanacak. Bu yeni tarife düzeni, ABD’nin sadece Çin gibi ekonomik rakiplerine değil, dost ülkeler dahil 180’den fazla devlete yönelik uygulamaya konacak.
Bu kararlar özellikle otomotiv, tekstil ve teknoloji gibi sektörlerde faaliyet gösteren firmalar için maliyetleri artırabilir. Türkiye gibi ülkeler düşük oranlı vergi listesinde yer alsa da, üreticiler ve ithalatçılar için bu durumun ekonomik baskı yaratması kaçınılmaz görünüyor. Öte yandan, Çin gibi ABD ile ekonomik rekabet içinde olan ülkelere uygulanan vergi oranı %54’e kadar çıkıyor. Bu, mevcut tarifelere ek olarak ciddi bir yük anlamına geliyor.
Vergi Listeleri Açıklandı: Kim, Ne Kadar Ödeyecek?
Trump’ın yeni planına göre, bazı ülkeler için %10’luk temel bir gümrük tarifesi uygulanırken, “yüksek riskli” olarak tanımlanan ülkelere çok daha sert yaptırımlar getirilecek.
%10’luk Temel Vergi Uygulanan Ülkeler:
- Türkiye
- Avustralya
- Birleşik Krallık
- Yeni Zelanda
- Brezilya
- Kolombiya
- Arjantin
- BAE
- Suudi Arabistan
- El Salvador
- Singapur
Bu ülkeler ABD’nin dostane ilişkilere sahip olduğu bölgeler arasında yer alsa da, artık daha yüksek maliyetlerle ürün satmak durumunda kalacaklar. Özellikle küçük ve orta ölçekli ihracatçılar için bu durum, rekabet gücünde ciddi azalmalar doğurabilir.
Yüksek Oranlı Vergi Uygulanan Ülkeler:
- Çin: %54
- Vietnam: %46
- Kamboçya: %49
- Tayland: %36
- Japonya: %24
- Tayvan: %32
- Güney Afrika: %30
- Avrupa Birliği ülkeleri: %20
Trump yönetimi, bu ülkelere yönelik vergileri “karşılıklılık” ilkesine dayandırıyor. Yani ABD mallarına yüksek vergi uygulayan ülkelere benzer şekilde karşılık verileceği belirtiliyor.
Tepkiler Sert: Küresel Ticaret Savaşı Tırmanabilir
ABD’nin bu radikal hamlesi, yalnızca ekonomik değil, diplomatik yankılar da yaratmaya başladı. Çin Ticaret Bakanlığı, alınan kararlara sert bir dille karşı çıkarak misilleme sinyali verdi. Çinli yetkililer, “hak ve menfaatlerimizi korumak için gerekli tüm önlemleri alacağız” açıklamasında bulundu. Avrupa Komisyonu Başkanı Ursula von der Leyen de, görüşmelerin başarısızlıkla sonuçlanması durumunda ABD’ye karşı misilleme yapacaklarını söyledi.
Analistler, bu gelişmelerin domino etkisi yaratabileceğine işaret ediyor. Zira ABD, dünyanın en büyük ithalatçı ülkesi olarak tedarik zincirlerinin merkezinde yer alıyor. Dolayısıyla bu tarz bir politika, sadece hedef ülkelere değil, küresel ekonomi üzerinde ciddi baskılar oluşturabilir. Tüketici fiyatlarının artması, ekonomik büyümenin yavaşlaması ve bazı ülkelerde durgunluk riski, en çok dile getirilen senaryolar arasında.
Teknoloji Devleri de Etkileniyor
Yeni tarifeler, sadece tekstil ya da otomotiv sektörüyle sınırlı kalmıyor. ABD’nin teknoloji devleri de bu kararlardan doğrudan etkileniyor. Apple gibi firmalar, üretimlerini Çin dışına kaydırarak Hindistan ve Vietnam gibi ülkelere yönelmişti. Ancak bu ülkelerden yapılan ithalatın da yüksek vergilere tabi olması, alternatif üretim stratejilerinin beklenen faydayı sağlamamasına neden olabilir.
Trump’tan Savaşçı Söylemler: “Artık Soyulmayacağız”
Trump, açıklamasında oldukça sert ve duygusal bir dil kullandı. ABD’nin onlarca yıldır hem dost hem de rakip ülkeler tarafından ekonomik olarak istismar edildiğini söyleyen Trump, yeni tarifelerin bu duruma karşı bir “bağımsızlık manifestosu” olduğunu belirtti. Hazine Bakanı ise diğer ülkelere açıkça “misilleme yapmayın” çağrısında bulundu. Ancak uluslararası ilişkilerde böyle bir çağrının etkili olup olmayacağı, önümüzdeki haftalarda netlik kazanacak.
Yeni Bir Ticaret Çağı Başlıyor mu?
Tüm bu gelişmeler, dünyayı yeni bir ticaret savaşının eşiğine getiriyor olabilir. ABD’nin attığı bu adımların domino etkisi yaratması, özellikle gelişmekte olan ülkeler için ciddi sonuçlar doğurabilir. Uzmanlar, yakın gelecekte gıda, elektronik, giyim gibi alanlarda fiyatların artabileceğini, tedarik zincirlerinin zorlanabileceğini ve ekonomik büyüme oranlarının aşağı yönlü revize edilebileceğini belirtiyor.
Trump’ın bu kararı, sadece ABD ekonomisinin değil, küresel ekonomik sistemin de seyrini değiştirebilir. Önümüzdeki dönemde hem ticari hem de diplomatik ilişkilerde gerilimlerin artması kaçınılmaz görünüyor.
