Mesud Pezeşkiyan kimdir?
İran’ın deneyimli bir milletvekili ve eski Sağlık Bakanı Mesud Pezeşkiyan, cumhurbaşkanlığı seçiminde rakiplerini geride bırakarak büyük bir başarı elde etti ve en fazla oy alan aday oldu. Katıldığı bir yayında, evinde ailesiyle Türkçe konuştuğunu ve Türk olduğu için gurur duyduğunu dile getirmişti.
Mesud Pezeşkiyan, 28 Eylül 1954’te İran’ın Doğu Azerbaycan eyaletinde doğdu. Genç yaşlardan itibaren tıp ve sağlık alanına ilgi duyan Pezeşkiyan, bu ilgisini profesyonel bir kariyere dönüştürmek için yoğun bir eğitim sürecine girdi. Tebriz Tıp Bilimleri Üniversitesi’nde tıp eğitimini tamamladıktan sonra, kalp cerrahisi alanında uzmanlaştı. Mesleki yetkinliği onu sadece bir doktor olarak değil, aynı zamanda bir sağlık politikacısı olarak da öne çıkardı. 2001 yılında İran’ın yeni Sağlık Bakanı olarak atandı.
Sağlık Bakanı olarak görev yaptığı dönemde sağlık hizmetlerinin kalitesini artırmak, daha geniş kitlelere ulaşmak ve sağlık altyapısını güçlendirmek için kapsamlı politikalar geliştirdi.
Bakanlık görevinin ardından, Pezeşkiyan siyasi kariyerine İran Parlamentosu’nda (İslami Danışma Meclisi) devam etti. Doğu Azerbaycan eyaletinden milletvekili olarak mecliste yer aldı ve çeşitli komitelerde aktif rol üstlendi.
İran İçişleri Bakanlığı tarafından cumartesi sabahı açıklanan kesin sonuçlara göre, oy verme işlemlerinin kapanmasından sonra geçen 12 saat içinde, reformist aday toplam 24.5 milyon oydan 10.4 milyonunu aldı.
Eski nükleer müzakereci Said Celili ise 9.4 milyon oy alarak ikinci sırada yer aldı ve 5 Temmuz’daki ikinci tur seçimde Pezeşkiyan ile yarışacak.
2001-2005 yılları arasında Muhammed Hatemi hükümetinde Sağlık Bakanı olarak da görev yapan Pezeşkiyan, İran’ın kuzeyindeki önde gelen tıp kurumlarından Tebriz Tıp Bilimleri Üniversitesinde dekanlık görevinde bulunmuştu.
2013 ve 2021’de yaptığı iki başarısız cumhurbaşkanlığı adaylığı denemesinden sonra, bu kez ülkenin önde gelen reformist koalisyonu tarafından desteklenen tek reformist aday olarak seçimlere katıldı. Pezeşkiyan’ın kampanyası, özellikle eski reformist politikacılar ve bakanların, örneğin eski Dışişleri Bakanı Cevad Zarif’in desteğiyle güçlendirildi.
Pezeşkiyan, dünya ile diplomatik ilişkileri, özellikle de Batı ile ilişkileri yeniden düzenleme konusunda daha açık olduğunu belirterek ekonomik ve kültürel alanlarda reformlar başlatmayı amaçladığını ifade etti. Ayrıca, 2015 yılında Ruhani yönetimi sırasında İran ve dünya güçleri arasında yapılan nükleer anlaşmayı da güçlü bir şekilde savundu.
Pezeşkiyan, kadınlarla ilgili konular da dahil olmak üzere 2022’nin sonlarında Mahsa Amini’nin ölümünün ardından tanıtılan ‘İslami Giyinme’ yasasını yanlış bulduğunu belirterek zorunlu tesettüre karşı çıkmıştı.
